การค้าสินค้าเกษตรในประชาคมรัฐเอกราช (CIS)

การค้าสินค้าเกษตรในประชาคมรัฐเอกราช (CIS)

           นโยบายการค้าสินค้าเกษตรในประเทศประชาคมรัฐเอกราช ซึ่งในปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปแลงอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะหลังการใช้มาตรการคว่ำบาตรรัสเซียในปี ค.ศ. 2014 ทั้งในด้านโครงสร้างการผลิตสินค้าเกษตร และความสัมพันธ์ของประเทศในกลุ่มเครือรัฐเอกราช การสร้างกลยุทธ์ในการส่งเสริมการส่งออกสินค้าเกษตรในประเทศเครือรัฐเอกราช ทำให้ความสัมพันธ์ในกลุ่มประเทศ ทวีความรุนแรงยิ่งขึ้นทั้งในการพัฒนากลยุทธ์เพื่อกระจายตลาดเกษตร เนื่องจากเกิดมุมมองใหม่ในการส่งออกสินค้าเกษตร ที่อาจเป็นตัวขับเคลื่อนที่สำคัญสำหรับการเติบโตโดยรวมของภาคเกษตรในกลุ่มประเทศประชาคมรัฐเอกราช

        การเปลี่ยนแปลงในการค้าสินค้าเกษตรของประเทศ CIS (The Commonwealth of Independent States) กลุ่มประเทศเครือรัฐเอกราช เกิดจาก การรวมตัวกันของบรรดาประเทศเกิดใหม่ที่แยกตัวมาจากอดีตสหภาพโซเวียตเมื่อปลายปี ค.ศ. 1991 ปัจจุบันมีสมาชิกรวม 12 ประเทศ คือ รัสเซีย อาร์เมเนีย อาเซอร์ไบจาน เบลารุส จอร์เจีย คาซัคสถาน คีร์กีซสถาน มอลโดวา ทาจิกิสถาน เติร์กเมนิสถาน ยูเครน และเบกิสถาน) หลังมาตรการคว่ำในปี ค.ศ. 2014 ได้เกิดมาตรการและนโยบายใหม่ของรัฐบาลที่มีอิทธิพลต่อการส่งออกและนำเข้าสินค้าเกษตรเกิดความคืบหน้าในข้อตกลงการค้าพหุภาคีและทวิภาคี และการเปลี่ยนแปลงทางด้านการอุดหนุนภาคเกษตรภายในประเทศ

       สถานการณ์ทางเศรษฐกิจมหาภาคในประชาคมรัฐเอกราช ยังมีเสถียรภาพ มีการเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างต่อเนื่อง ผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศรวม (GDP) เพิ่มขึ้น 2.5% ในปี ค.ศ. 2017 อัตราเงินเฟ้อชะลอตัวและสกุลเงินของประเทศในบางประเทศแข็งค่าขึ้นเมื่อเทียบกับดอลลาร์สหรัฐฯ หรืออ่อนค่าลงในอัตราที่ไม่มากนัก อย่างไรก็ตามผลกระทบจากการอ่อนค่าของสกุลเงิน ในปี ค.ศ. 2014 ยังคงส่งผลกระทบอยู่บ้าง มูลค่าทางการค้าที่เกิดขึ้นในภูมิภาคลดลงจาก 128 พันล้านเหรียญสหรัฐในปี ค.ศ. 2014 เป็น 98 พันล้านเหรียญสหรัฐในปี ค.ศ. 2015 ปัจจัยสำคัญที่ทำให้การค้าในกลุ่มประเทศลดลงคือ ความตึงเครียดทางการเมืองที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง นโยบายทดแทนการนำเข้า และการขอรับความช่วยเหลือแทนการซื้อ และการพัฒนาการส่งออกในภาคเกษตรที่เกิดขึ้นในประเทศส่วนใหญ่ในภูมิภาคเป็นปัจจัยเพิ่มเติมที่ผลักดันการกระจายการส่งออก

        ในปี ค.ศ. 2016 - 2017 สหพันธรัฐรัสเซียยังคงห้ามการนำเข้าสินค้าเกษตรและอาหาร บางชนิดจากหลายประเทศ การห้ามถูกขยายออกไปจนถึงวันที่ 31 ธันวาคม ในปี ค.ศ. 2018

        จอร์เจีย สาธารณรัฐมอลโดวา และยูเครน ยังคงดำเนินการปฏิรูปโครงสร้างของประเทศ เพื่อให้เข้ากับสหภาพยุโรป นำกฎระเบียบของสหภาพยุโรปมาปรับใช้ เช่น มาตรการสุขอนามัยและสุขอนามัยพืช (The European Union in areas such as sanitary and phytosanitary: SPS) และกฎระเบียบด้านการจัดซื้อจัดจ้างของรัฐ ด้านทรัพย์สิน ทางปัญญา ศุลกากรร รวมถึงปรับปรุงขั้นตอนและการอำนวยความสะดวกทางการค้าให้กับประชาชน  อุซเบกิสถานได้เปิดเสรีทางการค้ามากขึ้นหลังจากประธานาธิบดีคนใหม่เข้ารับตำแหน่งในปลายปี ค.ศ. 2016 ในส่วนของประเทศสมาชิกของสหภาพเศรษฐกิจยูเรเชีย (EAEU: Eurasian Economic Unionโดยในปัจจุบันมีสมาชิกทั้งหมด 5 ประเทศ ได้แก่ เบลารุส คาซัคสถาน คีร์กีซสถาน อาร์มีเนีย และรัสเซีย ซึ่งสหภาพเศรษฐกิจยูเรเชียนี้ได้สร้างตลาดเศรษฐกิจเดียวที่มีขนาดประชากรกว่า 180 ล้านคน) ได้ประสานนโยบายระดับชาติ ด้าน ภาษี กฎระเบียบด้านสุขอนามัยและสุจอนามัยพืช ตลอดจนการอุดหนุนจากภาครัฐทางด้านเกษตร 

        ในปี ค.ศ. 2016 ภูมิภาคได้ดุลการค้าสินค้าเกษตร โดยมียอดรวม 1.4 พันล้านเหรียญสหรัฐฯ เป็นครั้งแรกนับตั้งแต่ปี ค.ศ. 2013 การส่งออกสินค้าเกษตรในเกือบทุกประเทศประชาคมรัฐเอกราช เพิ่มมากขึ้นโดยการส่งออกในภูมิภาคเพิ่มขึ้นโดยรวมถึง 1.0 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ โดย ยูเครนยังคงเป็นผู้ส่งออกทางการเกษตรที่ใหญ่ (ข้าวสาลี)​ รองลงมาคืออุซเบกิสถาน (ฝ้าย) และสาธารณรัฐมอลโดวาในขณะที่เบลารุสเซียและเติร์กเมนิสถาน กลับคืนสถานะผู้ส่งออกได้ในปี ค.ศ.  2016  อย่างไรก็ตาม 7 ประเทศยังคงเป็นผู้นำเข้าสินค้าเกษตร แต่ปริมาฯการขาดดุลการค้าในภาคเกษตรมีอัตราลดลง ส่วนใหญ่เนื่องจากการนำเข้าลดลงในอัตราที่สูงในขณะที่การส่งออกขยายตัว สหพันธรัฐรัสเซียกลับขาดดุลการค้าสินค้าเกษตรมากที่สุด แต่ก็ลดลงร้อยละ 25 ในปี ค.ศ. 2016 อาร์เมเนีย ส่งออกสินค้าเกษตรมากขึ้นร้อยละ 30 เทียบกับการนำเข้าที่ลดลงร้อยละ 5 ทำให้ยังคงขาดดุลการค้าอยู่ 

        การนำเข้าสินค้าเกษตรไปยังภูมิภาค ส่วนใหญ่เป็นผลไม้และถั่ว (ร้อยละ 14 ของทั้งหมด) เนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์นม (ร้อยละ 7) ไข่และน้ำผึ้ง (ร้อยละ 7) เครื่องดื่มแอลกอฮอล์และไม่มีแอลกอฮอล์ (ร้อยละ 6) และอาหารเบ็ดเตล็ด ผลิตภัณฑ์ (ร้อยละ 5) การค้าภายใน EAEU ในปี ค.ศ. 2016 มีพัฒนาการของกระแสการค้าสินค้าเกษตรมากขึ้น รวมถึงการเพิ่มขึ้นของประเทศสมาชิก เกือบร้อยละ 90 ของการส่งออกสินค้าเกษตรของเบลารุสเซีย ไปที่สหพันธรัฐรัสเซีย อาร์เมเนีย สงออกสินค้าเกษตรไปยัง EAEU  โดยมีอัตราการนำเข้าถึงร้อยละ 51% ของการส่งออกสินค้าเกษตร คีร์กีซสถานส่งออกสินค้าเกษตรไปยัง EAEU ร้อยละ 45  สหพันธรัฐรัสเซีย ยังคงเป็นผู้นำเข้ารายใหญ่ที่สุดของEAEU นำเข้าสูงถึง 3.9 พันล้านเหรียญสหรัฐ ในปี ค.ศ. 2016 สะท้อน ให้เห็นถึงความร่วมมือในสหภาพเศรษฐกิจสหภาพเอเชีย และการพัฒนากลไกความร่วมมือได้มีประสิทธิ ภาพมากขึ้น

            

                 Lalita Ruatrew, Article analyst

BACHELOR OF ARTS B.A, RUSSIAN STUDIES 2013-2016 THAMMASAT UNIVERSITY BANGKOK (GPA: 3.68) 

I GOT SCHOLARSHIP OF THAMMASAT U. (UNIVERSITY MOBILITY IN ASIA AND THE PACIFIC: UMAP) I WAS EXCHANGE STUDENT IN SAINT PETERSBURG STATE UNIVERSITY, RUSSIA. FEBRUARY 24-JUNE 23, 2015 

MASTER’S PROGRAMME IN POLITICS AND GOVERNANCE NATIONAL RESEARCH UNIVERSITY HIGHER SCHOOL OF ECONOMICS (HSE), ST. PETERSBURG 2017-2018 

E-mail: newyork.mcc@hotmail.com, WhatsApp: +79679794769, line: newyork1415